Tỉ lệ đạm whey và đạm casein có trong sữa bao nhiêu là an toàn là câu hỏi mà rất nhiều mẹ băn khoăn. Tuy nhiên trước khi giải đáp câu hỏi này, sieuthihanguc.net sẽ giải thích chất đạm là gì? Vai trò – cấu tạo của các loại đạm, nhu cầu và tỉ lệ các loại đạm này nhé!
MỤC LỤC
Chất đạm tiếng anh là gì?
Chất đạm tiếng anh là Protein. Đạm, chất bột đường, béo, vitamin và khoáng chất là chất quan trọng nhất cần cung cấp cho cơ thể. Nó là nguyên liệu nền tảng để xây nên mô, tế bào cho các cơ quan; là chất dinh dưỡng thiết yếu để hình thành và duy trì cơ bắp; là thành phần các kháng thể giúp phòng chống bệnh tật; tạo nên các nội tiết tố, men tiêu hóa và cung cấp năng lượng để duy trì chức năng cơ thể…
Chất đạm có vai trò gì? Chất đạm giúp gì cho cơ thể?
Bác sĩ Chuyên khoa I, Đào Thị Yến Thủy, Trưởng Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Quốc tế Hạnh Phúc cho biết: chất đạm là một trong bốn dưỡng chất của khẩu phần ăn hàng ngày. Đây là nguyên liệu xây dựng nên tế bào của các cơ quan trong cơ thể, dinh dưỡng thiết yếu để hình thành, duy trì cơ bắp, thành phần các kháng thể giúp chống nhiễm trùng, tạo nên các nội tiết tố, men tiêu hóa, protein huyết thanh, giúp duy trì phản ứng trong huyết tương, dịch não tủy, dịch ruột, cung cấp năng lượng để duy trì sự sống, phát triển. Nếu ăn thiếu đạm, cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng, sụt cân, còi cọc, cơ teo nhão, kém tiêu hóa hấp thu, dễ mắc bệnh nhiễm trùng, thiếu máu, suy nhược…
Cấu tạo
Protein được cấu tạo từ các 20 acid amin gồm acid amin thiết yếu (8 acid amin thiết yếu ở người lớn đó là Vanlise, leucin, isoleucin, treo nin, methionin, phenylalanin, tryptophan, ly sin, và 9 acid amin thiết yếu ở trẻ em có thêm histidin) và acid amin
Chất đạm có nguồn cung cấp từ đâu?
Có thể tìm thấy protein trong rất nhiều các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật hay thực vật. Chất đạm được chia thành 2 loại gồm:
- Đạm động vật: Tìm thấy trong cá, thịt, trứng, sữa, hải sản….;
- Đạm thực vật: Được tìm thấy trong gạo, đậu tương, ngô, mì, các loại đậu khác….
Thiếu chất đạm trẻ em sẽ bị gì?
Chất đạm không chỉ cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể hoạt động hiệu quả mà còn rất quan trọng cho sự phát triển của cơ bắp. Chất đạm cần thiết cho quá trình phát triển của móng tay, làn da khỏe mạnh và kích thích tóc mọc. Tuy nhiên nếu cơ thể thiếu hụt đạm sẽ dẫn đến nguy cơ:
- Sụt cân, kém hấp thu dinh dưỡng, suy dinh dưỡng
- Cơ yếu hoặc teo cơ
- Phù nề
- Huyết áp thấp và nhịp tim chậm
- Suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn chức năng nhiều cơ quan, suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Bệnh về cơ và khớp, phục hồi chấn thương chậm
Thừa chất đạm sẽ bị bệnh gì?
Ảnh hưởng lớn đến chức năng thận
Khi có quá nhiều đạm sẽ dẫn đến tăng áp lực lọc cầu thận do đó ảnh hưởng đến chức năng thận gây mất nước, toan chuyển hoá. Đây chính là điều gây ra tình trạng mất Ca khi chế độ ăn có quá nhiều đạm. Trong nghiên cứu của Schmidt (Pediatri Nephrol 2004) nhằm so sánh ảnh hưởng của sữa mẹ và sữa công thức trên kích thước thận. Đây là nghiên cứu thuần tập trên 631 trẻ khoẻ mạnh từ khi mới sinh, đánh giá lúc trẻ 3 tháng và 18 tháng. Kết quả nghiên cứu chỉ ra thể tích thận lúc 3 tháng ở trẻ ăn sữa công thức cao hơn so với nhóm trẻ ăn sữa mẹ và không có sự khác biệt gì lúc trẻ 18 tháng tuổi. Như vậy khi đáp ứng với lượng nitrogen cao, chức năng lọc của cầu thận và kích thứơc thận có thể tăng đặc biệt là đối với trẻ nhỏ < 6 tháng. Chính vì vậy cữa mẹ với hàm lượng đạm thấp chỉ có 1,2g/100ml đã không gây quá tải lên thận còn non yếu của trẻ mà vẫn giúp trẻ tăng trưởng tốt.
Béo phì
Lượng protein nhận vào cao là yếu tố nguy cơ gây béo phì sau này. Hàm lượng đạm cao trong giai đoạn đầu đời làm tăng tiết Insulin và yếu tố Insulin-like growth factor 1 (IGF-1). Chính Insulin và IGF-1 ảnh hưởng lên hoạt tính adipogenic (sản xuất chất béo) dẫn đến tích luỹ chất béo. Khi quá dư thừa đạm thì đạm sẽ được chuyển thành chất béo và dự trữ ở mô mỡ. Khi Protein chuyển thành mỡ, nitrogen bị lấy ra khỏi phân tử protein bởi gan và sản xuất thành ure sau đó ure được thải qua đường nước tiểu.
Ngoài ra dư thừa đạm còn ảnh hưởng đến chức năng tiêu hoá và chức năng nội tiết.
Nhu cầu về đạm ở trẻ
Có hai nguồn đạm chính là đạm từ động vật và đạm từ thực vật. Ở trẻ em, nhu cầu về đạm và nguồn đạm rất quan trọng ở 5 năm đầu đời. Tuy nhiên, nhu cầu này sẽ thay đổi theo lứa tuổi như bảng dưới đây:
| Nhóm tuổi | Tỷ lệ % năng lượng từ protein | Nhu cầu khuyến nghị Chất đạm (Protein) (RDA,g/ngày) NPU=70% | Yêu cầu tỷ lệ protein động vật/protein tổng số (%) | |||
| Nam | Nữ | |||||
| (g/kg/ngày) | (g/ngày) | (g/kg/ngày) | (g/ngày) | |||
| 0-5 tháng | 1.86 | 11 | 1.86 | 11 | 100 | |
| 6-8 tháng | 13-20 | 2.22 | 18 | 2.22 | 18 | ≥ 70 |
| 9-11 tháng | 13-20 | 2.22 | 20 | 2.22 | 20 | ≥ 70 |
| 1-2 tuổi | 13-20 | 1.63 | 20 | 1.63 | 19 | ≥ 60 |
| 3-5 tuổi | 13-20 | 1.55 | 20 | 1.55 | 25 | ≥ 60 |
Trẻ dưới 6 tháng tuổi chỉ cần đạm từ động vật. Đó là lý do vì sao trẻ chỉ cần bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Khẩu phần trẻ nhỏ luôn cần tỷ trọng đạm động vật/đạm thực vật cao hơn người lớn. Hãy cùng tìm hiểu về thành phần đạm trong sữa nhé.
Các loại đạm có trong sữa
Đạm từ sữa có hai loại, casein và whey. Đạm whey có thể được tách ra từ sữa hoặc được tạo thành như một sản phẩm phụ của quá trình sản xuất phô mai. Đạm whey được coi là một loại đạm hoàn chỉnh vì nó chứa nhiều acid amin thiết yếu.
Đạm Whey là gì?
Đạm whey hay còn gọi là “protein ban ngày” có đặc điểm là dễ hòa tan giải phóng acid amin nhanh chóng, nên được hệ tiêu hóa hấp thụ thẳng vào máu(thể hiện bằng thời gian lưu lại trong dạ dày ngắn), và đi thẳng tới các bộ phận trong cơ thể (cơ bắp, trí não,..), cung cấp cho các tế bào nguyên liệu để tổng hợp protein nhanh chóng giúp sửa chữa những phần cơ bắp mất đi sau khi làm việc. Điều đó giúp phục hồi sức khỏe sau thời gian làm việc, học tập, vui chơi mệt mỏi cũng như thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.
Đạm Casein là gì?
Sự khác biệt giữa đạm whey và đạm casein chính là khả năng hòa tan của chúng hay thời gian dạ dày cần để tiêu hóa nó. Casein có đặc tính vón cục nên giải phóng acid amin cho cơ thể chậm hơn đạm whey. Thời gian lưu trữ ở dạ dày lâu hơn nên tốc độ hấp thu vào máu cũng chậm hơn và khả năng phục hồi sức khỏe cũng chậm hơn đạm whey.
Tuy vậy đạm casein không có nghĩa là không tốt mà có lợi khi lượng acid amin được giải phóng và hấp thu vào máu từ từ, sẽ giữ cho nồng độ acid amin trong máu hằng định khi xa bữa ăn, đảm bảo việc cung cấp protein ổn định cho cơ thể. Đặc biệt vào ban đêm khi cơ thể chúng ta nghỉ ngơi để hồi phục sau những căng thẳng ban ngày. Đa số các cơ bắp sẽ được sửa chữa và tái sinh khi bạn đang ngủ. Bằng cách dùng đạm casein trước khi đi ngủ, cơ thể sẽ được cung cấp năng lượng liên tục do sự phân giải chậm của protein casein. Casein còn được gọi là “protein ban đêm”
Tỷ lệ đạm whey và đạm casein như thế nào là hợp lý cho trẻ nhỏ
Đạm whey và casein đều cần thiết cho cơ thể nhưng nếu bổ sung không đúng thì có thể gây ra những tác động bất lợi cho cơ thể: nếu cung cấp đạm whey ít sẽ không đủ cung cấp cho hoạt động toàn diện từ trí não đến cơ bắp của 1 ngày. Nếu cung cấp đạm casein nhiều vì ban đêm cơ thể không hoạt động nên khi thừa sẽ dẫn đến protein chuyền hóa thành lipid dự trữ tại các cơ quan gây béo phì và bệnh về tim mạch.
Sữa mẹ
Theo các chuyên gia y tế khuyến cáo các sản phẩm dinh dưỡng chứa đạm như sữa công thức cho trẻ nhỏ nên dựa vào tỷ lệ đạm whey/casein có trong sữa mẹ. Sữa mẹ được đánh giá là chỉ tiêu vàng về các chất dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ trong những năm đầu đời đặc biệt là hàm lượng cũng như chất lượng đạm trong sữa mẹ. Tỷ lệ đạm whey/casein trong sữa mẹ là 60/40. Trong khi đó sữa bò tươi, thành phần đạm chủ yếu là casein với tỷ lệ 77-82%.
Sữa bò
Trẻ em được khuyến khích dùng sữa bò ở nhiều quốc gia. Sữa bò chứa đạm và khoáng chất cần thiết cho sự tăng trưởng, với hàm lượng đạm cao gấp khoảng ba lần đạm sữa mẹ. Hơn nữa, tỷ lệ giữa whey và casein rất khác nhau, 20/80 trong sữa bò và và 60/40 sữa mẹ.
Trong sữa công thức dành cho trẻ nhỏ, cả số lượng và tỷ lệ whey / casein đã được điều chỉnh cho xấp xỉ với sữa mẹ bởi vì thành phần sữa mẹ tối ưu cho sự tăng trưởng khỏe mạnh ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, loại và hàm lượng của các chất đạm cụ thể trong các phân đoạn whey và casein cũng khác nhau trong sữa bò và sữa mẹ.
THAM KHẢO : CÁC LOẠI SỮA CHỨA PROTEIN AN TOÀN CHO BÉ
1 Comment